Ενδομητρίωση

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Η εκδήλωση των συμπτωμάτων της ενδομητρίωσης ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με την εντόπιση και την έκταση της νόσου. Τα κλασικά όμως συμπτώματα είναι :

1. Δυσμηνόρροια ( έντονος πόνος περιόδου). Τα χαρακτηριστικά αυτής της αιτιολογίας δυσμηνόρροιας είναι ότι ο πόνος που αρχίζει λίγες μέρες ΠΡΙΝ την έναρξη της περιόδου και συνεχίζεται στην αρχή ή και σε όλη της διάρκεια της εμμηνορρυσίας, εμφανίζεται μετά το 20^ο έτος της ηλικίας, όσο περνούν τα χρόνια γίνεται δυνατότερος και δεν υποχωρεί εύκολα με τα συνήθη παυσίπονα.

2. Πυελικός πόνος, βαθύς που εντοπίζεται χαμηλά στην κοιλία , στην λεκάνη, χαμηλά στην μέση με αντανάκλαση προς τα κάτω άκρα.

3. υσπαρεύνια ( πόνος κατά την επαφή). Ειδικά στη βαθιά διείσδυση πριν την εμμηνορρυσία

4. Διαταραχές εμμηνορρυσίας όπως βραχύτερος ( κοντύτερος κύκλος περιόδου), μεγαλύτερη διάρκεια περιόδου, σταγονοειδής αιμόρροια στην μέση του κύκλου.

5. Υπογονιμότης. Η ενδομητρίωση προκαλεί σε ποσοστό 20- 60% των γυναικών που πάσχουν από αυτή δυσκολία στην τεκνοποίηση και αιτιολογία αυτής τις περισσότερες φορές είναι δύσκολο να εξηγηθεί γιατί οφείλεται πολλούς παράγοντες όπως:

• εκτεταμένες συμφύσεις στις σάλπιγγες που οδηγούν στην τελική απόφραξη αυτών

• μεγάλες ενδομητριωσικές κύστεις (σοκολατοειδείς) στις ωοθήκες που εμποδίζουν την ωοθηλακιορρηξία

• διαταραχές ωοθηλακιορρηξίας (σύνδρομο ωχρινοποιημένου άρρηκτου ωοθηλακίου, διαταραχές ωρίμανσης ωαρίου, ανεπάρκεια ωχρού σωματίου)

• δυσκολία σύλληψης λόγω μεταβολής της κινητικότητας σαλπίγγων και κροσσών

• εχθρική συμπεριφορά ή και καταστροφή των σπερματοζωαρίων λόγω αυξημένων προσταγλανδινών και μακροφάγων στο υγρό του περιτοναίου

• αυξημένο ποσοστό αποβολών

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η αρχική υποψία της νόσου τίθεται από το ιστορικό της γυναίκας που περιλαμβάνει τα προαναφερθέντα συμπτώματα δυσμηνόρροια, πυελικός πόνος, δυσπαρεύνια, υπογονιμότης , ακολουθεί η κλασική γυναικολογική εξέταση που θα αναδείξει σημεία πόνου και δυσκινησίας της μήτρας και των ωοθηκών της γυναίκας.

Το ενδοκολπικό υπερηχογράφημα από εξειδικευμένο στους υπερήχους ιατρό που πιθανώς θα αναδείξει ενδομητριωσικές κύστεις επί των ωοθηκών. Όταν οι ενδομητριωσικές εστίες εμφανίζονται στην ωοθήκη στην αρχή εμφανίζονται όπως οι εντοπίσεις στα άλλα όργανα ή το περιτόναιο, με την πάροδο όμως του χρόνου σχηματίζουν μικρές σοκολατοειδείς κύστεις οι οποίες με την συνεχιζόμενη κάθε μήνα εμμηνορρυσία του έκτοπου ενδομητρίου μπορεί να μεγαλώσουν αρκετά φθάνοντας ενίοτε μέχρι και τα 10 εκατοστά Οι κύστεις αυτές περιέχουν ένα παχύρευστο σοκολατοειδές υγρό αποτελούμενο από παλιό αιμολυμένο αίμα και κύτταρα ενδομητρίου με χαρακτηριστική υπερηχογραφική εικόνα

Η μαγνητική τομογραφία αποτελεί εξειδικευμένη απεικονιστική μέθοδο που μπορεί να καταδείξει αρκετά λεπτομερώς το πρόβλημα.

Η μέτρηση του καρκινικού αντιγόνου CA- 125 στο αίμα της γυναίκας, που βρίσκεται σχετικά αυξημένο επί ενδομητρίωσης, προσφέρει κάποια διαγνωστική βοήθεια αλλά δεν αποτελεί εξειδικευμένο δείκτη εφόσον αυξάνεται τόσο σε κακοήθεις όγκους ωοθηκών όσο και σε σαλπιγγο-ωοθηκικά αποστήματα .

Η οριστική όμως διάγνωση τίθεται με την Λαπαροσκόπηση ( απλή ή ρομποτική) όπου είναι δυνατή η πλήρης μέσω κάμερας, ισχυρού φωτισμού και ψηφιακής μεγέθυνσης αναλυτική επισκόπηση του εσωτερικού της κοιλίας της γυναίκας με σκοπό την εύρεση των εστιών ενδομητρίωσης που ανιχνεύονται ως καφεοειδή κυανά, μαύρα ή κοκκινωπα οζίδια ή γραμμώσεις και της ύπαρξης χαλαρών ή στερεών συμφύσεων μεταξύ τους, όπως και των πιθανών προαναφερομένων ενδομητριωσικών- σοκολατοειδών κύστεων επί των ωοθηκών. Δια της λαπαροσκοπήσεως θα γίνει η σταδιοποίηση αλλά και η θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Στην αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης πρέπει να γίνεται εξατομίκευση της θεραπευτικής αγωγής λαμβάνοντας υπόψη πολλούς παράγοντες όπως την έκταση της νόσου, την σοβαρότητα των συμπτωμάτων της γυναίκας, την ηλικία της, την επιθυμία της για τεκνοποίηση ή όχι. Δεδομένου μάλιστα ότι ο κίνδυνος υποτροπής της νόσου παρά την όποια θεραπεία είναι αρκετά υψηλός και ξεπερνά το 40% μέσα στην 5ετία, η αντιμετώπιση που θα επιλέξουμε μπορεί να είναι απλή παρακολούθηση και ανακούφιση του πόνου, φαρμακευτική αγωγή, χειρουργική αντιμετώπιση ή και συνδυασμός αυτών

1. ΑΠΛΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ με κλινική και υπερηχογραφική εκτίμηση ανά 6μηνο και συμπτωματική θεραπεία του πόνου με παυσίπονα σε μεγαλύτερες γυναίκες που δεν επιθυμούν τεκνοποίηση.

2. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

• Με αντισυλληπτικά χάπια χαμηλής δόσης, χορηγούμενα συνεχώς χωρίς την 7ήμερη διακοπή για 6- 12 μήνες σε νέες κοπέλες που θέλουν να αποφύγουν την τεκνοποίηση για το διάστημα αυτό.

• Με προγεσταγόνα όπως τα δίσκια διενογεστένης ( visannette) τα οποία χορηγούνται καθημερινώς, χωρίς διακοπή για διάστημα μέχρι 12 μηνών σε γυναίκες που θέλουμε να αποφύγουμε την χορήγηση οιστρογόνων. Στις γυναίκες αυτές συνιστάται παράλληλα η χρήση μηχανικών μεθόδων αντισύλληψης όπως τα προφυλακτικά

3. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Συνιστάται σε:

• γυναίκες με ενδομητριωσικές κύστεις

• σε νέες γυναίκες που δεν επιθυμούν ακόμα τεκνοποίηση, αλλά επιθυμούν να διατηρήσουν την αναπαραγωγική τους ικανότητα

• σε γυναίκες με υπογονιμότητα με κύρια αιτία την ενδομητρίωση

• σε γυναίκες με ενδομητρίωση που δεν θέλουν να διατηρήσουν την αναπαραγωγική τους ικανότητα αλλά επιθυμούν να απαλλαγούν από τα συμπτώματα της νόσου.